Podczas tegorocznej edycji targów Budma, firma BUILDgreen Design zaprezentuje koncepcję autorskiego modelu oceny budownictwa jednorodzinnego. Grupa Reguł ekonomii, ergonomii i ekologii (w skrócie GReee’n) to wytyczne, dzięki którym praktycznie każdy, kto przymierza się do zakupu albo budowy domu może ocenić, na ile tak naprawdę jest to dom energooszczędny i ekologiczny. Pierwszym budynkiem, który zostanie oceniony z pomocą modelu jest dom modelowy, który firma BUILDgreen wspólnie z partnerami imprezy BUDSHOW zbudowała w hali Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Model oceny GReee’n został stworzony przez BUILDgreen Design, dostawcę kompleksowych rozwiązań w zakresie projektowania i budowy ekologicznych domów energooszczędnych. Twórcą pomysłu jest Tomasz Mielczyński, architekt, współwłaściciel firmy.

Po co nam kolejny model oceny?

– Już od kilku lat myśleliśmy o stworzeniu przejrzystego i prostego w użyciu zbioru reguł, na podstawie którego prywatni inwestorzy mogliby opierać swoje decyzje, a projektanci mogli uporządkować wiedzę i prawidłowo wyznaczyć priorytety w procesie projektowym. Z takim więc zamiarem chcemy zagospodarować niszę w obszarze systemów wielokryterialnej oceny budynków – mówi Tomasz Mielczyński. – Istniejące obecnie systemy takie, jak LEED czy Breeam faktycznie pozwalają w dokładny sposób oceniać energooszczędność i ekologiczność budynku, ale koszty przeprowadzenia certyfikacji zgodnie z tymi systemami są poza zasięgiem Kowalskiego, a teoretyczne założenia tych modeli są zbyt skomplikowane, by laik mógł na ich podstawie wyciągać rozsądne wnioski. Nasz model oceny będzie też pewnym uzupełnieniem istniejących w polskiej rzeczywistości aktów takich jak warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki, czy wytyczne NFOŚiGW dotyczące dopłat do domów energooszczędnych. Żaden z tych dokumentów nie bierze bowiem pod uwagę aspektu wpływu ekologicznego na ekosystem, jakim niewątpliwie jest budowa domu. – wyjaśnia architekt.

U podstaw stworzenia modelu nie leżą żadne akty prawne. Jak mówi Tomasz Mielczyński, jest to subiektywny zbiór reguł stworzony na podstawie doświadczenia firmy i tzw. dobrej praktyki projektowej. Twórcy postawili sobie za cel przedstawić je w taki sposób, aby kryteria były zrozumiałe dla osoby, która na co dzień nie ma do czynienia z architekturą.

Na czym to polega?

System oceny GReee’n, opiera się na trzech filarach. Oceniamy zatem budynek w odniesieniu do ekonomii, ergonomii i ekologii.

Ekonomia jest tutaj rozumiana jako optymalne wykorzystanie budżetu. Innymi słowy jest to racjonalność zastosowanych rozwiązań i ich wpływ na koszty budowy, koszty użytkowania, a nawet prognozowaną cenę sprzedaży domu. W przypadku kosztów budowy, trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na odpowiedni dobór materiałów budowlanych, biorąc pod uwagę relacje cena/jakość/korzyści. Te z kolei wynikają z koncepcji budynku, która może implikować większe koszty niż inwestor by sobie tego życzył przy założonym budżecie.

Oceniając dom pod względem ekonomii, inwestor powinien zwrócić też uwagę na swoje potrzeby – czy są one dobrze zdefiniowane i projekt je odzwierciedla. Czy projekt, do którego się przymierza, nie jest zbyt ambitny – co będzie oznaczało, że nie wykorzysta on w pełni potencjału swojego domu (czyli zmarnuje pieniądze), a z drugiej strony czy budżet pozwala na zaspokojenie potrzeb użytkownika. Jeśli natomiast nie pozwala, to czy ograniczenia są zgodne z hierarchią potrzeb przyszłego mieszkańca. Chodzi o to, czy przypadkiem nie tracimy cechy domu, która jest dla nas ważna, kosztem czegoś, co w gruncie rzeczy nie ma dla nas znaczenia.

Rys. 1. GReee’n - Model oceny budownictwa mieszkalnego

Ergonomia to z kolei sposób oddziaływania budynku na użytkownika, czy otaczającą dom infrastrukturę społeczną. A zatem oceniając ergonomię domu zgodnie z modelem GReee’n, potencjalny inwestor powinien zwrócić uwagę na integrację domu z otoczeniem i wygodę użytkowania tego otoczenia. Czy musimy dojeżdżać do domu drogą gruntową czy utwardzoną. Czy mamy niedaleko do sklepu, przychodni, szkoły, czy miejsca pracy, itp. To wszystko to również ergonomia, choć przyjęło się uważać, że dotyczy ona raczej bezpośredniego wpływu przedmiotu na użytkownika – takiego jak dopasowanie przestrzeni do możliwości ruchowych użytkownika, bezpieczeństwo użytych materiałów. Są to cechy nie mniej ważne. Sposób oceny ergonomii domu dopełniają kryteria związane z orientacją geograficzną domu: dopasowanie do ruchu słońca po niebie i ustawienie względem wiatrów dominujących w okolicy, a także zorientowanie wobec topografii działki oraz synergię z zielenią ogrodu.

Kryteria związane z ekologią dotyczą natomiast sposobu oddziaływania na ekosystem: globalny i lokalny. W odniesieniu do globalnego ekosystemu, inwestor powinien sprawdzić ilość energii pierwotnej w materiałach oraz ocenić je pod kątem ich cyklu życia. Trwałe materiały będą bowiem nie tylko bardziej przyjazne środowisku (nie trzeba ich będzie wymieniać lub remontować). Ocenić powinniśmy również zacienienie działki własnej i sąsiednich, a także ilość powierzchni utwardzonych i sposób ich utwardzenia. Ostatecznie pod kątem ekologii trzeba też przyjrzeć się gospodarce energią użytkową budynku, np. ile budynek zużywa energii do wentylacji, podgrzewu ciepłej wody użytkowej, zasilania urządzeń elektrycznych.

Jak tego używać?

Jak przyznają sami twórcy, model jest w tej chwili jeszcze w fazie opracowania, jednak może już posłużyć do zobiektywizowania naszych własnych opinii o domu. W zamyśle zarządzających firmą BUILDgreen Design jest jednak rozwinięcie modelu. Tak, aby można było w oparciu o jego wskazania dokonać jednoznacznych kalkulacji, świadczących na rzecz albo przeciwko naszym przypuszczeniom o tym, czy konkretny dom jest ekologicznym domem energooszczędnym.

-  Jeszcze kawał drogi przed nami, ale pierwszy krok już mamy za sobą. Teraz pozostaje tylko wybrać odpowiednie jednostki do pomiaru poszczególnych kryteriów i wskazać użytkownikom w jaki sposób je uzyskać i nasz model z teoretycznego przełoży się na praktyczny – mówi architekt BUILDgreen Design. – Wówczas będziemy mogli mówić o pierwszym praktycznym modelu oceny budownictwa jednorodzinnego, który będzie do wykorzystania przez wszystkich tych, którym zależy na obiektywnej informacji, a nie na opiniach – podsumowuje Mielczyński.