Staranne wykonanie fundamentów to kluczowy etap dla dalszych prac przy budowie domu, ponieważ wszelkie uchybienia wpłyną niekorzystnie nie tylko na przebieg budowy, ale i na późniejsze użytkowanie obiektu. Na co zwrócić szczególną uwagę na tym etapie robót i jak uniknąć błędów podczas stawiania fundamentów?

Sukces to stabilny fundament

Stawianie fundamentów to jeden z najważniejszych elementów domu, dlatego ten proces należy zawsze zacząć od starannego i indywidualnego dopracowania wszystkich jego aspektów. Warto pamiętać, aby do wszelkich prac związanych z fundamentami używać odpowiedniego i pewnego jakościowo cementu, np. Ekspert marki Lafarge. Niewłaściwy dobór spowoduje obniżenie trwałości konstrukcji, powstanie usterek estetycznych, a także może podwyższać koszty budowy. Analiza projektu budowlanego i zawartych w nim informacji np. na temat rodzaju gruntu i poziomu wody gruntowej ułatwią nam podjecie właściwej decyzji.

Ławy fundamentowe – podstawa budynku

Posadowienie domu można wykonać na kilka sposobów, jednak najczęściej spotykane to: na ławach fundamentowych lub płycie. Duża popularność ław wiąże się przede wszystkim z łatwością ich wykonania, niedużym kosztem oraz wysoką trwałością. Ponadto, ławy pozwalają rozłożyć na większą powierzchnię nacisk, który będzie wywierać cały budynek. Dzięki nim obciążenie gruntu ścianami jest znacznie mniejsze. Należy przy tym pamiętać, że wysokość i szerokość ław wynika z obliczeń przeprowadzonych przez projektanta i nigdy nie wolno samodzielnie ich modyfikować. Obecnie w Polsce największą popularnością cieszą się ławy betonowe, które wylewa się bezpośrednio w gruncie, a w celu zwiększenia ich odporności na pękanie podczas osiadania gruntu, dodatkowo zbroi się je podłużnie stalowymi prętami.

Fot. Lafarge. Płyta i ściany fundamentowe wymagają zbrojenia

Standardowe zbrojenie pod budynek jednorodzinny to zazwyczaj 4 pręty o średnicy 12 mm ze stali żebrowanej. Jeśli nośność gruntu jest niedostateczna lub istnieje ryzyko zwiększonych obciążeń stosuje się ławy żelbetowe o większej ilości zbrojenia stalowego i szersze. Co ważne, w przypadku szczególnie niekorzystnych warunków gruntowych ściany fundamentowe można oprzeć na żelbetowej płycie (foto), stopach lub ruszcie, które sięgają nośnych warstw gruntu. Natomiast budynki lekkie, np. drewniane mogą być stawiane na fundamentach uproszczonych, wtedy ściany fundamentowe opierają się bezpośrednio na dobrze zagęszczonej podsypce żwirowo piaskowej wykonanej do głębokości strefy przemarzania gruntu.

Fot. Lafarge Beton do wykonania fundamentów możemy przygotować sami lub zdecydować się na profesjonalnych dostawców betonu

Punktem wyjścia do prac fundamentowych jest zdjęcie wierzchniej warstwy gruntu i przygotowanie wykopu na głębokość oraz szerokość zgodną z wytycznymi zawartymi w projekcie. Wykopy zazwyczaj wykonuje się koparką, a następnie wyrównuje ręcznie. Beton wykorzystywany przy wylewaniu fundamentów możemy przygotować sami – zwracając szczególną uwagę na właściwy dobór i proporcje składników – lub zatrudnić firmę, która przywozi gotowy beton na miejsce budowy. Wybierając to drugie rozwiązanie możemy być pewni jakości dostarczanego produktu. Jeśli decydujemy się na samodzielne wykonanie mieszanki betonowej możemy zdecydować się np. na cement Ekspert marki Lafarge. Jest to cement CEM II B w klasie wytrzymałości 42,5. Szybki przyrost wytrzymałości oraz wysoka wytrzymałość końcowa sprawia, że produkt doskonale sprawdza się do samodzielnego przygotowania betonów nawet wysokich klas C 35/45 na placu budowy. Ze względu na dobrą urabialność dodatkowo ułatwia wypełnianie form i szalunków, a także zwiększa pompowalność mieszanki betonowej, dzięki czemu idealnie nadaje się do prac fundamentowych.

– Przed rozpoczęciem betonowania należy jeszcze wyrównać podłoże pod ławy oraz zabezpieczyć zbrojenie przed przemieszczeniem układając je na warstwie podkładowej z niezbrojonego chudego betonu (C8/10) grubości około 10 cm. W przypadku jednorodnych gruntów piaszczystych można go zastąpić podsypką żwirową. Warto pamiętać, że zbrojenie ław montuje się z zachowaniem min. 4-centymetrowej warstwy otuliny betonu – radzi Sławomir Rutczyński, doradca technologiczny z Lafarge Cement S.A.

Do zalewania ław stosuje się najczęściej beton klasy minimum C16/20, o konsystencji umożliwiającej staranne wypełnienie szalunków. Taki beton wymaga również zagęszczenia wibratorem oraz wyrównania łatą. Na tym etapie prac należy pamiętać, że niedopuszczalne jest dolewanie wody do mieszanki betonowej, gdyż w konsekwencji prowadzi to do znacznego osłabienia betonu fundamentów. To samo tyczy się układania betonu kiedy dno wykopu jest błotniste lub stoi w nim woda. Warto pamiętać, że zabetonowaną ławę trzeba odpowiednio zabezpieczyć, tak aby nie dopuścić do zbyt szybkiego wysychania betonu. W tym celu należy ją przykryć folią lub polewać systematycznie wodą przez co najmniej 7 dni, tak aby fundament mógł osiągnąć wymaganą wytrzymałość.

Wykonanie ścian fundamentowych

Podczas prac przy ścianach fundamentowych należy pamiętać, że ich grubość musi zostać dostosowana do grubości tych, które znajdą się nad ziemią. W przypadku ścian dwuwarstwowych bądź lekkich szkieletowych ściany fundamentowe mają zwykle 25 cm, natomiast pod mniej obecnie popularne mury trójwarstwowe wymaga się fundamentu o grubości około 40 - 50 cm.

Fot. Lafarge. Prawidłowo wykonane fundamenty gwarantują trwałość i stabilność budowanych obiektów

– Ściany fundamentowe mogą być jednorodne (z jednego materiału na całej grubości) lub warstwowe (z ociepleniem). Ściany z ociepleniem wykonuje się przede wszystkim w domach podpiwniczonych, w innych typach budynków nie jest to konieczne lub stosowane jedynie w niektórych miejscach. Ściany fundamentowe – ze względu na wymóg odporności na zawilgocenie oraz zamarzanie – wykonuje się w postaci wylewanych betonowych monolitów lub muruje z bloczków czy pustaków zasypowych. Przy czym warto zaznaczyć, że ściany monolityczne wymagają deskowania i mogą być dodatkowo zbrojone, a ich grubość zazwyczaj nie przekracza 25 cm. Przy tego typu ścianach musimy być pewni co do najwyższej jakości betonu (wykonuje się je zazwyczaj z betonu klasy od C16 / 20 do C 30 / 37) – podpowiada Sławomir Rutczyński.

Fundamenty bardzo często wykonuje się również z bloczków, których różne kształty oraz wymiary pozwalają na budowanie ścian zarówno jednorodnych, jak i z ociepleniem. W tym przypadku podczas murowania należy dokładnie wypełniać wszystkie spoiny, stosując mocne cementowe zaprawy murarskie. Co ważne, mury, które są szersze niż 38 cm muszą być koniecznie stawiane z przewiązaniem poprzecznym. Jeśli ściany fundamentowe murujemy w budynkach podpiwniczonych należy je zawsze usztywnić, dzięki czemu łatwiej przenoszą napór gruntu. Wykonuje się je następująco: w półtorametrowych odstępach ustawia się słupy żelbetowe lub podczas murowania układa się w spoinach prefabrykowane zbrojenie.

Betonowe pustaki zasypowe to kolejny z coraz bardziej popularnych materiałów na ściany fundamentowe. Pustaki najpierw muruje się lub stawia na sucho, a następnie wypełnia betonem. Tego typu ściany mogą zostać również wcześniej uzbrojone. Co ważne, należy pamiętać, że wszystkie roboty fundamentowe muszą być przeprowadzane zgodnie z projektem. Wszystkie wykonywane prace należy dokumentować w dzienniku budowy, co jest zadaniem kierownika budowy.

O wyborze fundamentów decyduje nośność gruntu. Ze względu na kształt dzielą się następująco:

Ławy Charakteryzują się dużą długością, najczęściej stosowane są pod ścianami i szeregami słupów ustawionych w niewielkiej odległości. Wykonuje się je głównie z żelbetu. Stosowane są przede wszystkim na gruntach o dobrej nośności.
Stopy Typ fundamentów wykonywany pod słupami budynków szkieletowych oraz kominami. Wykonuje się je z betonu, żelbetu lub elementów prefabrykowanych.
Płyty fundamentowe Stosowane na podłożach o małej nośności lub w przypadku niejednorodnych warunków gruntowych. Płyty fundamentowe rozkładają obciążenie na całą powierzchnię zabudowy.
Płyty fundamentowe z ogrzewaniem powietrznym Na warstwie zagęszczonego żwiru układa się styropian. Na tak wykonanej izolacji umieszczone zostaje zbrojenie dolne płyty, rury kanałów oraz zbrojenie górne. Wszystko to zalewa się mieszanką betonową. Płyty zapewniają możliwość ogrzewania podłogowego już w trakcie budowy oraz gwarantują dobra akumulację ciepła.
Pale Wykorzystywane są do posadowienia dużych obiektów. Stosowane w przypadku, gdy grunt o odpowiedniej wytrzymałości znajduje się na dużej głębokości.
Studnie Wykonuje się je z kręgów żelbetowych ustawionych jeden na drugim. Studnie umieszczone na odpowiedniej głębokości wymagają najczęściej wypełnienia mieszanką chudego betonu. Ten typ fundamentów stosuje się również wówczas, gdy grunty nośne znajdują się głęboko.

Cement polecany do prac fundamentowych

To cement portlandzki wieloskładnikowy o podwyższonej klasie wytrzymałości 42,5 MPa – stosowany wszędzie tam, gdzie musimy uzyskać wytrzymałe betony w bardzo krótkim czasie i jednocześnie zależy nam na ich wysokiej trwałości. Dzięki wysokiej wytrzymałości wczesnej oraz końcowej produkt ten idealnie sprawdza się do przygotowania betonów wysokich klas od C16/20 do C35/45. Jego właściwości pozwalają na przyspieszenie tempa prac budowlanych. Dzięki odpowiednio dobranej kompozycji składników mineralnych użycie cementu Ekspert zmniejsza ryzyko pojawienia się rys skurczowych, pustek i raków czy wykwitów na gotowych elementach.

Szczegółowe informacje o cementach Lafarge można znaleźć na stronie internetowej producenta www.lafarge.pl oraz pod numerem bezpłatnej infolinii 800 23 63 68.