Wysoka jakość obiektu oddanego do użytku jest celem każdego inwestora. Niezależnie od tego czy inwestycja dotyczy dużego obiektu przemysłowego, osiedla mieszkaniowego czy szpitala, wszystkie osoby zaangażowane w proces budowlany zobowiązane są dbać o prawidłową realizację projektu, aby efekt końcowy nie odbiegał od oczekiwań. Chcąc zyskać pewność zachowania najwyższej jakości prac budowlanych zamawiający w dokumentach przetargowych coraz częściej piszą o konieczności uzyskania międzynarodowego certyfikatu jakości BQS dla obiektu budowlanego.

Czym jest standard BQS?

BQS (z angielskiego Building Quality Supervision, z niemieckiego Baubegleitende Qualitätssicherung)  to standard kontroli jakości prac budowlanych, którego nazwa w bezpośrednim tłumaczeniu oznacza „Budowlane Nadzory Jakościowe”. Standard BQS został stworzony w Niemczech przez jednostki TÜV, czyli Stowarzyszenia Dozoru Technicznego, których oddziały funkcjonują także w Polsce. Te niezależne jednostki certyfikujące mają uprawnienia do wydawania międzynarodowych certyfikatów dla obiektów.

Nadzory jakościowe polegają na prowadzeniu kontroli każdego etapu inwestycji, od fazy projektu do końcowego odbioru budynku. Audytorzy rozpoczynają swoją pracę od szczegółowego przestudiowania dokumentacji, ponieważ wykrycie i wyeliminowanie ewentualnych błędów na tym etapie może uchronić inwestora przed poważnymi stratami finansowymi. Kolejnym etapem są audyty, prowadzone na budowie, w trakcie których tworzone są bieżące raporty.

Przebieg procesu certyfikacji

„Wspólnie ze zleceniodawcą ustalany jest harmonogram wizyt na budowie, wynikający z przebiegu prac – mówi Krzysztof Nowak, Rzeczoznawca dla Branży Budowlanej TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. „Podczas tych wizyt audytorzy tworzą dokumentację zdjęciową oraz spisują wszystkie obserwacje w tzw. raporcie bieżącym. Poza tym w odrębnym dokumencie powstaje raport wykrytych usterek. Przy kolejnej inspekcji w pierwszej kolejności sprawdzane są miejsca wystąpienia wad, zgłoszonych do usunięcia w poprzednich raportach. Sytuacje, w których usterka nie zostanie usunięta lub zostanie usunięta niedbale, zostają odnotowane na specjalnej liście” – dodaje Krzysztof Nowak.

Po każdej wizycie zamawiający, którym może być generalny wykonawca bądź inwestor, otrzymuje od audytora pełny raport. Dzięki bieżącym kontrolom, prowadzonym przez ekspertów, którzy są niezależnymi obserwatorami udaje się wychwycić możliwe ryzyka. Pozytywny wynik audytów zostaje potwierdzony Międzynarodowym Certyfikatem Jakości dla Budynku.

Do czego może doprowadzić brak kontroli?

„Wyobraźmy sobie sytuację, w której deweloper stawia osiedle mieszkaniowe na terenach podmokłych. Generalnym wykonawcą jest firma X, która zleca wykonanie izolacji fundamentów i posadzek firmie Y. Ta decyduje się na użycie tańszych odpowiedników materiałów izolacyjnych. Fundamenty i posadzki wyglądają bez zarzutu, powstają domy, do których wykończenia podnajmowane są kolejne firmy. Po kilku miesiącach od oddania osiedla do użytku, mieszkańcy zaczynają zgłaszać deweloperowi reklamacje – na ścianach pojawia się wilgoć i grzyb. Ktoś informuje o sprawie dziennikarza lokalnej gazety, pojawiają się artykuły, w których deweloper i generalny wykonawca obarczanie są winą za zaistniały stan rzeczy. Usterka, ze względu na koszt jest bardzo trudna do usunięcia. Firma Y dawno mogła przestać istnieć, a zdenerwowani mieszkańcy żądają odszkodowań od dewelopera, który z kolei szuka winnych u generalnego wykonawcy. Takich sytuacji można uniknąć. Zewnętrzni eksperci niezaangażowani bezpośrednio w proces budowlany niejednokrotnie są w stanie zobaczyć więcej niż osoby, działające pod presją czasu” – opowiada Krzysztof Nowak.

Potrzeba dbania o jakość

W Niemczech, gdzie jakość stawiana jest na pierwszym miejscu, niezależni eksperci z jednostek certyfikujących sprawdzają zarówno duże inwestycje, związane np. z budową galerii handlowych, jak i małe, prywatne inicjatywy np. budowę domu. „Oczywiście w drugim przypadku, kiedy klient nie jest raczej zainteresowany międzynarodowym certyfikatem jakości, kontrola odbywa się w oparciu o standard BQI (Building Quality Inspection). Dokonywana jest inspekcja, na dowolnym etapie budowy, po której także powstaje szczegółowy raport, przekazywany zamawiającemu” – wyjaśnia Rzeczoznawca TÜV Rheinland Polska.

W Polsce zainteresowani uzyskaniem certyfikatu, potwierdzającego jakość obiektu budowlanego są szczególnie inwestorzy, którzy na realizację pozyskali dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej. Przestrzeganie wytycznych standardu BQS wymagane jest szczególnie przy inwestycjach publicznych, jak budowa szpitali czy budynków uniwersyteckich. Takie zapisy pojawiają się coraz częściej w specyfikacjach istotnych warunków zamówienia (SIWZ), w których opisywany jest przedmiot zamówienia, ogłoszonego w przetargu.

Międzynarodowy certyfikat jakości dla budynku BQS przyznawany jest dla konkretnej inwestycji i może być używany jedynie w bezpośrednim związku z danym obiektem budowlanym objętym certyfikacją. W dokumencie wymienieni są inwestor oraz generalny wykonawca. Uzyskanie międzynarodowego certyfikatu BQS, wydanego przez niezależną jednostkę jest wyróżnieniem, które podnosi zarówno prestiż danego obiektu, jak i ukazuje w korzystnym świetle inwestora i generalnego wykonawcę.