Pobyt w szpitalu jest bez wątpienia jedną z bardziej stresujących sytuacji. Troska o zdrowie, tęsknota za domem i oczywiście fizyczne dolegliwości to tylko niektóre z czynników, które wpływają na samopoczucie hospitalizowanych. Pytanie, w jaki sposób pomóc im szybciej wrócić do zdrowia, zadaje sobie nie tylko personel medyczny, ale i architekci. Ci drudzy odpowiedzi nie muszą szukać daleko, znajduje się ona bowiem… po drugiej stronie szyby!

Dla procesu zdrowienia znaczenie ma nie tylko odpowiednio dobrane leczenie, ale również otoczenie, które zagwarantuje właściwy poziom komfortu i odpowiednie nastawienie chorego. Niestety, wybudowane kilkadziesiąt lat temu instytucje najczęściej nie są dostosowane do dzisiejszych potrzeb pacjentów i same też „cierpią” na niedobór światła dziennego, będącego przecież nie tylko źródłem ciepła, ale i energii witalnej. Modernizacja tych obiektów w celu stworzenia komfortowych warunków dla hospitalizacji i świadczenia usług medycznych na najwyższym poziomie, jest zatem kluczowym aspektem dla projektantów.

Przykładu odpowiednio zrealizowanej przebudowy nie trzeba szukać daleko. Centrum Medycyny Nieinwazyjnej w Gdańsku, stanowiące bazę kliniczną Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, zostało odnowione w oparciu o ideę humanizowania przestrzeni szpitalnych. W planie budynku architekci umieścili zielone patia i ogrody, a także zaprojektowali dobrze doświetlone, przyjazne sale z wielkogabarytowymi oknami, przez które do wnętrz przedostają się drogocenne promienie słoneczne, co ma niebagatelne znaczenie w procesie zdrowienia.

Budynek A, Centrum Medycyny Nieinwazyjnej w Gdańsku. Szkło przeciwsłoneczne COOL-LITE SKN 176 II. Fot. Saint-Gobain

Ciepło – zimno? W kwestiach zdrowia nie warto zgadywać!

Dobierając rozwiązania i materiały konstrukcyjne, twórcy budynku Centrum Medycyny Nieinwazyjnej w Gdańsku wzięli pod uwagę dwa najważniejsze elementy mające bezpośredni wpływ na zdrowie pacjentów oraz jakość pracy personelu: światło dzienne oraz temperaturę w pomieszczeniach.

Optymalne warunki termiczne oddziałują korzystnie zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne człowieka. Wspierają właściwe działanie zegara biologicznego, który reguluje nasze funkcje życiowe. Dlatego też zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach jest szczególnie istotne w przypadku osób chorych, u których odczuwanie bywa często odmienne niż u osób zdrowych^[1]. Przegrzanie lub wyziębienie sprawia, że organizm wydatkuje więcej energii, a przecież powinien zużywać ją przede wszystkim na szybszy powrót do zdrowia.

Fundamentalną rolę w procesie zdrowienia odgrywa także odpowiednia ilość snu oraz jego jakość^[2] - to bowiem moment, gdy organizm człowieka szybciej się regeneruje. I tu znaczenie również ma temperatura otoczenia – zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska utrudnia zasypianie i skutkuje częstym przebudzaniem się.

Przykre zjawisko olśnienia

Dla zdrowia istotny jest też nieograniczony dostęp do naturalnego światła w ciągu dnia. Niestety, w wielu szpitalach króluje zazwyczaj niezbyt przyjemne, jaskrawe oświetlenie. Dyskomfort powodowany jego stosowaniem odczuwają zwłaszcza starsze osoby, których wzrok często ulega pogorszeniu wraz z wiekiem. Ekspozycja na zbyt intensywne światło sztuczne może skutkować zaburzeniem widzenia w postaci tzw. zjawiska olśnienia przykrego, które wywołuje m.in. krótkotrwały ból oczu, problemy z ostrością widzenia przedmiotów czy nawet ich rozpoznawaniem.  W efekcie pacjent czuje się wyczerpany i niespokojny, a jego organizm wolniej się regeneruje.

Z kolei łagodne światło dzienne sprawia, że osoby po operacjach są mniej zestresowane. Dostęp do promieni słonecznych obniża ciśnienie krwi, a także ryzyko wystąpienia stanów zapalnych oraz reguluje rytm dobowy kluczowy dla procesu rekonwalescencji. Dzięki temu pacjenci nie potrzebują dużych dawek leków przeciwbólowych i łatwiej zasypiają^[3].

Słońce mile widziane

Nietrudno wyobrazić sobie następstwa ograniczonej ilości światła słonecznego w przypadku osób chorych wiedząc, że w miesiącach zimowych w naszej szerokości geograficznej nawet zdrowy organizm odczuje znaczący spadek energii. Pacjenci natomiast nierzadko nie mogą opuścić łóżek, by wyjść na świeże powietrze i wystawić twarze do słońca.

Dostęp do naturalnego światła w sali szpitalnej jest zatem kwestią zasadniczą. Począwszy od stworzenia bardziej przyjaznej atmosfery sprzyjającej opiece nad chorym i poprawiającej jej jakość, po realne korzyści w postaci produkowanej przez organizm witaminy D wzmacniającej odporność i regulującej gospodarkę wapniowo-fosforanową.

Budynek A, Centrum Medycyny Nieinwazyjnej w Gdańsku. Szkło przeciwsłoneczne COOL-LITE SKN 176 II. Fot. Saint-Gobain 

W miejscach takich, jak ośrodki zdrowia, kliniki czy szpitale, zarówno dla dobra pacjentów, jak i odwiedzających ich gości oraz personelu, należy zachować szczególny balans między światłem a temperaturą panującą we wnętrzach, by zapewnić jak najkorzystniejsze warunki funkcjonowania. Przed architektami stoi zatem nie lada wyzwanie. Jakich rozwiązań użyć, by pomieszczenia nie przegrzewały się w cieplejszych miesiącach i były odpowiednio doświetlone w sezonie jesienno-zimowym? Najlepszym rozwiązaniem jawi się wysokotransparentne szkło przeciwsłoneczne nowej generacji.

^{[1] https://www.primexinc.com/en/blog/best-hospital-temperature-for-patient-comfort-staff-efficiency.html
[2] https://www.uclahealth.org/vitalsigns/getting-a-better-night-s-sleep-in-the-hospital-to-improve-healing
[3] https://naturebright.com/blogs/news/benefits-of-natural-light-for-hospitals}