Poprawne wykonanie wolego oka wymaga przede wszystkim odpowiedniego doboru materiału, wykonania szczelnego podkładu i bardzo dobrego przygotowania dekarskiego

Wole oko, czyli odmiana lukarny o półowalnym kształcie, którą wyróżnia płynne przejście pomiędzy płaszczyzną dachu a wypukłością okna, podoba się wielu inwestorom. Z perspektywy wykonawcy ten ciekawy element architektoniczny stanowi prawdziwe wyzwanie. Po pierwsze, musi być harmonijnie wkomponowany w całość płaszczyzny dachu, wymaga więc bardzo dokładnego rozmierzenia łat i odpowiedniego przygotowania więźby, w tym krążyn. Po drugie, poszczególne dachówki należy precyzyjnie dopasować oraz ułożyć, aby zapobiec przedostawaniu się wody pod pokrycie i nie dopuścić do przeciekania dachu.

Wymagania wobec więźby

Do wykonania wolego oka najlepiej wybrać dachówki małoformatowe, takie jak Röben Fleming (fot. Röben)

Aby poprawnie wykonać wole oko, potrzeba wielu ćwiczeń (m.in. na takich konstrukcjach) (fot. Röben)

Podstawą poprawnego ułożenia dachówek na wolim oku jest odpowiednie rozmierzenie łat i wykonanie szczelnego podkładu (fot. Röben)

Więźba pod wolim okiem musi mieć specjalną konstrukcję. Potrzebne będzie tu duże doświadczenie w budowie więźb ciesielskich, nie tylko na łączniki metalowe, ale także na tradycyjny pióro-wpust. Łuk zewnętrzny oraz dwa łuki wewnętrzne muszą być odpowiednio wymierzone i dobrane do rodzaju dachówek.

Dużo uwagi należy też poświęcić krążynom, wykonywanym najczęściej z klejonego, wielowarstwowego drewna. Prawidłowo wykonana konstrukcja drewniana z odpowiednią geometrią gwarantuje, że przejście między płaszczyzną dachu a wolim okiem jest łagodne i nie wymaga dodatkowych elementów uszczelniających.

Przed ułożeniem dachówek

Powierzchnia wolego oka oraz połać, w którą jest ono wpisane, musi być pokryta sztywnym poszyciem i szczelnie zabezpieczona - papą lub odpowiednią folią. Kontrłaty powinny być mocowane symetrycznie względem osi wolego oka i dostatecznie gęsto, aby uniknąć uginania się łat.

Na tak przygotowanym dachu można układać pokrycie. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że nie każdy dach nadaje się do ułożenia wolego oka, jeżeli chcemy zastosować dachówki zakładkowe. Zależy to między innymi od długości połaci dachowej i kąta nachylenia dachu.

Dachówki a kształt wolego oka

Przy tworzeniu konstrukcji wolego oka należy pamiętać o odpowiednim dobraniu jego kształtu do materiału, z którego wykonane będzie pokrycie.

Dwa podstawowe parametry to w tym wypadku proporcje wysokości i szerokości ściany frontowej wolego oka oraz kąt spadku połaci wolego oka, który nie może być mniejszy niż 12° od kąta spadku połaci zasadniczej dachu, w który jest ono wpisane.

Przykładowo, dla dachówki ceramicznej Röben Fleming, stosunek wysokości do szerokości ściany frontowej zawiera się pomiędzy 1:8 (w przypadku dachówki podstawowej) a 1:5 (dla dachówki podstawowej w połączeniu z dachówkami połówkowymi).

Oznacza to, że jeśli okno w formie wolego oka ma wysokość 1 m, to jego podstawa musi mieć rozpiętość minimum 8 m. Natomiast spadek połaci dachowej dachu zasadniczego powinien być większy niż 30°. Jeśli parametry te nie zostaną zachowane, dachówki mogą „klawiszować” i „stroszyć się”; skutkiem może być także wpływanie wody pod pokrycie dachowe.

W czasie montażu

Na łuku wolego oka należy przykręcić wszystkie dachówki za pomocą wkrętów, co zapobiegnie ich obsuwaniu. Ponadto, na całej połaci wolego oka trzeba zapewnić odpowiednią wentylację, czyli cyrkulację powietrza pod dachówką.